बेडरूममधून प्राईम टीव्हीवर कंडोम आणि गर्भनिरोधक (कॉन्ट्रासेप्टिव प्रोडक्ट्स) उत्पादने आणणाऱ्या रमेश जुनेजा यांनी आपल्या विचारांच्या जोरावर 43000 कोटींची कंपनी उभी केली. एका घटनेने प्रेरित होऊन बसमध्ये औषधे विकणाऱ्या व्यक्तीने स्वतःची कंपनी सुरू करण्याचा निर्णय घेतला. आज त्यांची कंपनी देशातील टॉप फार्मा कंपन्यांमध्ये समाविष्ट आहे.
फार्मा कंपनी मॅनकाइंड फार्माचा (Mankind Pharma) नुकताच IPO उघडला आहे. लोकांना कंपनीच्या IPO मध्ये गुंतवणूक करण्याची संधी आहे. आपल्यापैकी बहुतेकांना मानवजातीला कंडोम कंपनी म्हणून माहित आहे, परंतु तसे नाही. 43,000 कोटी रुपयांची ही कंपनी फार्मा क्षेत्रातील आघाडीच्या कंपन्यांपैकी एक आहे.
या कंपनीचा व्यवसाय जितका मोठा आहे तितकीच तिची कहाणीही रंजक आहे. एकेकाळी एका एमआर अर्थात मेडिकल रिप्रेझेंटेटिव्ह, ज्यांना यूपी रोडवेजच्या बसेसमध्ये टक्कर मिळायची, त्यांनी आपल्या विचाराने आणि आवडीने ही कंपनी सुरू केली.
मॅनकाइंड फार्माची कथा
मेरठचे रहिवासी असलेले रमेश जुनेजा हे एम.आर. 1974 मध्ये त्यांनी वैद्यकीय प्रतिनिधी म्हणून करिअरला सुरुवात केली. कंपनीची औषधे विकण्यासाठी तो यूपी रोडवेजच्या बसने प्रवास करायचा. तो रोज रोडवेज बसने मेरठ ते पुरकाजी असा प्रवास करत असे. लोकांना त्याच्या कंपनीच्या औषधांबद्दल सांगायचे. त्या भागातील डॉक्टरांना भेटण्यासाठी त्यांना अनेक तास थांबावे लागले.
1975 मध्ये ते ल्युपिन फार्मा मध्ये रुजू झाले. तेथे 8 वर्षे काम केल्यानंतर त्यांनी 1983 मध्ये या कंपनीचा राजीनामा दिला. जोपर्यंत तो कंपनीसोबत होता तोपर्यंत त्याने ती वाढवण्यासाठी खूप मेहनत घेतली. एमआरची नोकरी त्यांना वैद्यकीय क्षेत्र समजून घेण्याची आणि शिकण्याची संधी देत होती.
एक व्यक्ती दागिने घेऊन औषधे घेण्यासाठी आली
एकदा मेडिकल रिप्रेझेंटेटिव्ह म्हणून ते एका केमिस्टच्या दुकानात उभे राहून त्यांना त्यांच्या कंपनीची औषधे विकायला लावत होते, तेव्हा एक माणूस दुकानात आला. त्या माणसाला औषध हवे होते, पण त्याच्याकडे पैसे नव्हते. बिल भरण्यासाठी त्याने चांदीचे दागिने सोबत आणले होते.
औषधाच्या बदल्यात दागिने देण्याचे त्यांनी सांगितले, जे पाहून रमेश जुनेजा यांचे हृदय द्रवले. त्यांनी त्याचवेळी ठरवले की, अशी औषधे बनवणार, जी सर्वसामान्यांपर्यंत पोहोचतील. त्यांच्या बजेटमध्ये रहा. औषध घेण्यासाठी कोणाला दागिने विकावे लागले नाहीत. कमी किमतीच्या आणि उत्तम दर्जाच्या कल्पनेतून त्यांनी स्वतःची फार्मा कंपनी उघडण्याचा विचार केला.
पहिल्याच प्रयत्नात अयशस्वी
रमेशने त्याच्या मित्रासोबत बेस्टोकेम नावाची फार्मा कंपनी उघडली, मात्र त्याला यश मिळू शकले नाही. 1994 मध्ये त्यांना बेस्टोकॉम सोडावे लागले. यानंतर त्यांनी भावासोबत मॅनकाइंड फार्मा सुरू केली. रमेश सुरुवातीला नापास झाला, पण त्यातून त्याला खूप काही शिकायला मिळाले. त्याला त्याच्या चुका समजल्या.
1995 मध्ये त्यांनी आपल्या भावासोबत मॅनकाइंड फार्माची पायाभरणी केली. दोन्ही भावांनी 50 लाख रुपये गुंतवले. कंपनीच्या सुरुवातीच्या टप्प्यात त्यांनी 25 वैद्यकीय प्रतिनिधींना त्यांच्यासोबत जोडले. कंपनीने पहिल्या वर्षीच आश्चर्यकारक कामगिरी केली. कंपनीचे मूल्यांकन 4 कोटी रुपयांवर पोहोचले.
कंडोमबद्दलचा विचार बदलला
रमेश आणि त्याच्या भावाची रणनीती हिट ठरली. ही कंपनी कंडोम आणि गर्भनिरोधक उत्पादने बनवण्यात आघाडीवर आहे. त्याने आपल्या व्यवसायाच्या धोरणात सतत नवीन गोष्टींचा समावेश केला. त्याने बेडरूममधून कंडोम आणि गर्भनिरोधक उत्पादने घेतली आणि प्राइम टीव्ही आणि वर्तमानपत्रांवर. त्यांनी जाहिरात हे आपले मोठे हत्यार बनवले.
2007 मध्ये, मानवजातीने टीव्हीवर कंडोमची अशी जाहिरात दाखवली, ज्यामुळे ती लोकप्रिय झाली. या जाहिरातीचा परिणाम असा झाला की कंडोमचा अर्थ मनुष्यबळ बनला. 2021-13 मध्ये कंपनीने 20 टक्के वार्षिक वाढ नोंदवली. कंपनी कंडोम आणि गर्भनिरोधक उत्पादनांव्यतिरिक्त मधुमेह, उच्च रक्तदाब औषधे बनवते. आज मॅनकाइंड फार्मा ही कंपनी 43264 कोटींची झाली आहे.
फोर्ब्सच्या यादीत समाविष्ट
रमेश जुनेजा यांचा फोर्ब्सच्या श्रीमंत भारतीयांच्या यादीत समावेश झाला आहे. 2022 मध्ये त्यांनी श्रीमंत भारतीयांच्या यादीत 44 वे स्थान मिळवले. आपल्या समर्पण आणि मेहनतीच्या किंमतीवर त्यांनी MR ते कंपनीच्या CEO पदापर्यंतचा प्रवास केला.
